Bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên: Nguy cơ sụt giảm 50%

Từ năm nay, BHYT học sinh, sinh viên sẽ trở thành bắt buộc. Tuy nhiên, cơ chế "phi" hoa hồng cho đại lý, được tiên lượng là sẽ làm sụt giảm ít nhất 1/3 số thẻ BH. Cùng với khó khăn trong cơ chế thanh toán cho người bị tai nạn giao thông, đây là vướng mắc đang làm cho cơ quan BHXH đau đầu.

Khi không có đòn bẩy

Thời điểm để thực hiện 100% thẻ BHYT cho HSSV là 1.1.2010. Từ đối tượng tham gia tự nguyện với mức cố định và theo vùng - miền, họ trở thành đối tượng bắt buộc với mức đóng 3% lương tối thiểu. Mức đóng của họ từ bình quân 110.000 đồng lên trên 260.000 đồng.

Theo Bộ Y tế, đã có 37 tỉnh/TP đã dùng nguồn ngân sách địa phương hỗ trợ 30% mức đóng BHYT cho HSSV. Được hỗ trợ 30%, nhưng phụ huynh vẫn phải bỏ ra 180.000 đồng tiền mua mỗi thẻ. Việc tăng mệnh giá thẻ này ngay lập tức đã có hiệu ứng từ thực tế. Theo ông Trần Đình Liệu - Trưởng ban Thu, BHXH VN: Năm 2009, có 10/15 triệu HSSV tham gia BHYT, chiếm 66%.

Sang đến 6 tháng đầu năm nay, số thẻ rơi xuống chỉ còn 2,7 triệu, tức là chưa đầy 20% HSSV tham gia BHYT”. Hà Nam sụt giảm 20%, Ninh Bình sụt giảm 12%; Kiên Giang cũng chỉ còn chưa đầy 50% HSSV tham gia BHYT. Sự đi xuống chưa lớn này còn là do số thu cho BHYT học sinh năm 2010 còn được hưởng lợi thế từ chính sách cũ từ tháng 9 – 10.2010.

Còn nay với việc lệ phí 4% bị cắt - bởi luật quy định đã bắt buộc thì không cần phí vận động - BHXH tiên tượng trước là việc phát triển đối tượng tham gia sẽ rất khó khăn. Ông Trần Đình Liệu dự báo: Nếu không làm tốt công tác vận động các trường thì tỉ lệ HSSV tham gia BHYT sụt giảm sẽ tới 30 – 40%.

Ông Lê Hùng Sơn - PGĐ BHXH Ninh Bình kiến nghị: Luật BHYT quy định HSSV là đối tượng bắt buộc, nhưng cũng không có chế tài bắt buộc tham gia ra sao. Ví dụ, nếu trường học có các lớp học không tham gia đầy đủ BHYT thì giáo viên, nhà trường sẽ ra sao?

BHYT nhường sân nhà cho BH thương mại?

Ông Nguyễn Minh Thảo - Phó TGĐ BHXH VN - cho biết: Luật đã quy định là không có chế độ phí, lệ phí cho các đại lý thu BH cho đối tượng này. Đây là quy định không nắm được đặc thù hoạt động của ngành BH: Mạng lưới chân rết càng dày, có cơ chế nuôi đại lý thu - tức là kinh phí tuyên truyền vận động tham gia BH - thì mới vận động được nhiều người tham gia.

Hai tháng 7- 8 là cơ hội để ngành BHXH tìm được một cơ chế phù hợp; nếu không - như ông Sơn đã nói - họ sẽ lại thất hứa và mất uy tín với các trường học. Theo các chuyên gia bảo hiểm, do mức đóng đã tăng nên nếu không trở lại được mức hoa hồng 4% thì con số 2 – 3% là hợp lý để động viên các trường. BHYT tự bỏ sân nhà, thì đó sẽ là cơ hội vàng cho các Cty bảo hiểm thương mại.

Một BS ở Ninh Bình đã so sánh: Mức thu thấp, các Cty BH thương mại có đầy chiêu thức để làm hài lòng nhà trường, ngoài “hoa hồng”, họ còn tặng bàn ghế, đồng hồ hoặc các hiện vật khác. Trong khi đó, BHYT thì chỉ hứa nước bọt. Ai lợi thế chắc chắn sẽ chiếm lĩnh được thị trường. Trong cuộc cạnh tranh gay gắt ấy, người thiệt sẽ là các em HSSV.

Chúng tôi nhớ lại một bức xúc mà BS Vũ Quý Hợp - Trưởng phòng KHTH, BV Nhi TƯ - đã có lần phản ánh: Nhiều cháu bé khi đến khám đã mang theo thẻ BH thương mại và nói rằng trường học bảo mua thẻ nào thì mua thẻ đó cho con. Bố mẹ các cháu đâu biết, thẻ không có giá trị với bệnh viện. Vì thế, tại thời điểm đó, gia đình bắt buộc phải tự chi trả cho các cháu chữa bệnh. Dù sau đó có được Cty bảo hiểm thanh toán bao nhiêu thì với những gia đình nghèo, lúc khó khăn họ đã không được chia sẻ!